از کابل تا اتاوا: همبستگی جهانی برای پایاندادن به آپارتاید جنسیتی در افغانستان
20 قوس 1404
برنامهی از کابل تا اوتاوا- پارلمان کانادا
هشتم دسامبر ۲۰۲۵، ساختمان پارلمان کانادا در اوتاوا میزبان یکی از مهمترین گردهماییهای بینالمللی در حمایت از زنان افغانستان بود؛ نشستی با عنوان «از کابل تا اتاوا: همبستگی جهانی برای پایاندادن به آپارتاید جنسیتی در افغانستان» که از سوی شبکهٔ پژوهشی و دادخواهی زنان و کودکان (WCRAN) و با همکاری اعضای پارلمان کانادا برگزار شد. این نشست با حضور گستردهٔ اعضای پارلمان کانادا، نمایندگان نهادهای بینالمللی، سفرا، دیپلوماتها، پژوهشگران، فعالان حقوق زن، استادان دانشگاه و خبرنگاران برگزار گردید و توجه جهانی را به وضعیت زنان افغانستان جلب کرد.
این رویداد در شرایطی برگزار شد که زنان و دختران افغانستان زیر یکی از شدیدترین و سازمانیافتهترین رژیمهای تبعیض جنسیتی در جهان زندگی میکنند؛ رژیمی که به باور بسیاری از حقوقدانان بینالمللی و نهادهای مدافع حقوق بشر، مصداق آشکار آپارتاید جنسیتی است. نشست اتاوا با هدف ایجاد اجماع جهانی برای شناسایی و جرمانگاری آپارتاید جنسیتی، تقویت سازوکارهای پاسخگویی بینالمللی و برجستهسازی نقش زنان افغانستان در روندهای سیاستگذاری جهانی برگزار شد. در این نشست طیف وسیعی از مقامات سیاسی، قانونگذاران، مسوولان نهادهای بینالمللی، دیپلوماتها و فعالان جامعهٔ مدنی حمایت قاطع خود را از زنان افغانستان اعلام کردند.
سخنرانی علی احساسی، عضو پارلمان کانادا
آقای علی احساسی، عضو پارلمان کانادا، برنامه را باقدردانی از تلاشهای دادخواهانه و بهویژه نقش شبکهٔ پژوهشی و دادخواهی زنان و کودکان در حمایت از زنان افغانستان آغاز کرد و بر تعهد دولت و پارلمان کانادا به پشتیبانی از حقوق زنان افغانستان تأکید نمود.
پس از آن، خانم زرقا یفتلی، بنیانگذار شبکه، بر ضرورت همبستگی جهانی برای پایاندادن به آپارتاید جنسیتی تأکید کرد و خواستار استمرار اقدامهای مشترک، همکاریهای بینالمللی و دادخواهی مؤثر برای تأمین عدالت شد.
سپس خانم روبینا همدرد، یافتههای گزارش پژوهشی شبکه را دربارهٔ وضعیت زنان افغانستان ارائه کرد؛ یافتههایی که نشان میدهد سیاستهای طالبان چگونه موجب محرومیت از آموزش، افزایش بیکاری، حذف زنان از عرصههای اجتماعی و سیاسی و رشد چشمگیر خشونتهای مبتنی بر جنسیت شده است.
حمیرا ثاقب، نامهٔ مشترکی را که با ابتکار شبکه و بر اساس گفتگو با بیش از هزار زن تهیه شده بود، ارائه کرد. این نامه خطاب به نخستوزیر کانادا، جناب مارک کارنی، از دولت کانادا میخواهد نقش رهبری جهانی را در مبارزه برای بهرسمیتشناختن آپارتاید جنسیتی برعهده گیرد. در این نامه تأکید شده است که کانادا باید پرچمدار کارزار جهانی برای جرمانگاری «جندر آپارتاید» در قوانین بینالمللی باشد و این موضوع را در سطح سازمان ملل و سایر نهادهای جهانی بهطور فعال پیگیری کند. همچنین بر ضرورت حمایت فوری از زنان افغانستان و قرار دادن حقوق آنان در محور سیاستهای مرتبط با افغانستان تأکید شده است.
در ادامه، سناتور مریلو مکفدرن بر ضرورت تمرکز جامعهٔ جهانی بر آپارتاید جنسیتی و حفاظت از زنان و دختران افغانستان تاکید کرد. سناتور ربیکا پترسون نیز مشارکت معنادار زنان را برای ساختن آیندهای صلحآمیز و شکوفا حیاتی دانست.
سپس حسن سروش، سفیر افغانستان در اوتاوا، با مهم خواندن این برنامه و اشاره به نقش حمایتی کانادا، بر تشدید بحران حقوق بشری در افغانستان و تقویت سازوکارهای پاسخگویی
برای نقض حقوق زنان تأکید کرد. سلما عطااللهجان نیز بر ضرورت همبستگی جهانی و انتقاد از حذف زنان افغانستان از مذاکرات سیاسی تأکید نمود.
پنلهای تخصصی
در بخش دوم برنامه، دو پنل تخصصی برگزار شد:
۱. پنل نخست: «پیشبرد پاسخگویی و جرمانگاری آپارتاید جنسیتی»
با حضور دیوید سپراول؛ مریم منصف؛ گیسو یاری؛ کلودیا فلورس؛ ریچارد بنت؛ فرشته کریمی و به مدیریت اکیلا رادهاکریشنا.
این پنل بر نهادینه بودن سرکوب طالبان، ناکافیبودن قوانین موجود و ضرورت جرمانگاری آپارتاید جنسیتی برای تضمین پاسخگویی و جلوگیری از تکرار فجایع آینده تمرکز داشت.
۲. پنل دوم: «تقویت دادخواهی برای اولویتدهی به حقوق زنان افغانستان در گفتگوهای جهانی»
با حضور پروفیسور کریمه بنون؛ هیدر بار؛ کاویا اشوکا؛ ذبیحالله جواد؛ طاهره ناصری و به مدیریت نسیمه عمری سیار.
سخنرانان از سازمان ملل و جامعهٔ جهانی خواستند زنان افغانستان را در روندهای تصمیمگیری دخیل کنند و تخریب عمدی آیندهٔ زنان را بهعنوان مصداق آپارتاید جنسیتی به رسمیت
بشناسند.
همچنان ستوده فروتن در جمع بندی برنامه، بر ضرورت ادامهٔ همکاریهای بینالمللی و اقدامهای مشترک برای پایاندادن به آپارتاید جنسیتی تأکید کرد و این نشست را آغاز مرحلهایتازه از تلاشهای جهانی برای حمایت از زنان افغانستان خواند.
در بخش ویژهٔ مراسم تقدیر، شبکهٔ پژوهشی و دادخواهی زنان و کودکان از شماری از شخصیتها، مدافعان حقوق بشر، حامیان سیاسی و متحدان جهانی زنان افغانستان با اهدای «جایزهٔ حمایت از زنان افغانستان» تقدیر کرد. این جایزه بهعنوان نمادی از سپاسگزاری برای تعهد و تلاشهای سازنده در دفاع از حقوق
زنان افغانستان اهدا شد.
سناتور مریلو مکفدرن، هنگام دریافت جایزهی حمایت از زنان افغانستان
جوایز در این سال در سه بخش اهدا گردید:
۱. بخش سیاستگذاری و پاسخگویی: علی احساسی؛ سناتور مریلو مکفدرن؛ سناتور ربیکا پترسون؛ دیوید سپراول؛ ریچارد بنت؛ نیل استوارت.
۲. بخش رهبری در دادخواهی: هیدر بار؛ ضیاالدین یوسفزی؛ پروفیسور کریمه بنون؛ اکیلا رادهاکریشنا.
۳. بخش حمایت از ابتکارات به رهبری زنان: کاویا اشوکا؛ صنم نراقی آندرلینی؛ هوما هودفر؛ باب ری.
این بخش با استقبال گسترده روبهرو شد و پیام روشنی را منتقل کرد: تکریم حامیان زنان افغانستان بخشی اساسی از استمرار مبارزه و تقویت همبستگی جهانی است.
شبکه تصمیم دارد «جایزهٔ حمایت از زنان افغانستان» را بهعنوان یک جایزهٔ رسمی سالانه در جریان کارزار ۱۶ روزهٔ محو خشونت علیه زنان، ثبت کند. بر این اساس، هر سال این جایزه به چهرهها، نهادها و متحدان جهانیای اهدا خواهد شد که در دفاع از حقوق زنان افغانستان نقشی برجسته ایفا کرده باشند. این روند توسط یک کمیتهٔ ویژه مدیریت خواهد شد و معیارهای مشخصی برای نامزدی و انتخاب برندگان تدوین خواهد شد.
