از تعهد تا عمل؛ اتحاد جهانی برای حمایت از زنان افغانستان

اعلامیه‌ی مطبوعاتی: ۲۳ جون ۲۰۲۵

این برنامه با حضور سفرا و نمایندگان کشورهای افغانستان، اسپانیا، کانادا، استرالیا، چیلی، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد افغانستان، نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی، و فعالان حقوق زن افغانستانی و جهانی برگزار شد.

شبکه پژوهشی و دادخواهی زنان و کودکان، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در کانادا است که توسط زنان رهبری می‌شود.  این نهاد از زمان تأسیس خود در ماه می ۲۰۲۳ تاکنون به‌طور مستمر برای دفاع از حقوق و رفاه زنان و دختران افغانستان در سطح جهانی فعالیت می‌کند. این شبکه با همکاری نزدیک با کشورهای عضو سازمان ملل متحد، جامعه بین‌المللی، زنان و جوانان أفغانستان و جهان، تلاش می‌کند تا صدای زنان و دختران افغانستان را در عرصه جهانی تقویت کند.

این نهاد، در تاریخ ۲۳ جون ۲۰۲۵، گزارش مهمی با عنوان «تأثیر فرمان‌های طالبان بر زنان و دختران در أفغانستان»  را طی یک برنامه‌ی جانبی در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در شهر ژنوا  مرکز سوئیس منتشر کرد. این برنامه با عنوان «از تعهد تا عمل؛ اتحاد جهانی برای حمایت از زنان افغانستان» یک روز پیش از آغاز بررسی چهارمین گزارش دوره‌ای افغانستان توسط کمیته رفع تبعیض علیه زنان  (سیدا) در نود و یکمین نشست این کمیته برگزار شد.

یافته‌های این گزارش جدید نشان می‌دهد که بررسی کمیته‌ی سیدا اهمیت حیاتی دارد و کمیته باید فشار بیشتری بر جامعه بین‌المللی وارد کند تا به بحران زنان و دختران افغانستان که در حال حاضر یکی از جدی‌ترین بحران‌های حقوق بشری به ویژه حقوق زنان در جهان است، به‌گونه‌ای مؤثر پاسخ داده شود.

این تحقیق از اکتبر ۲۰۲۴ تا مارچ ۲۰۲۵ در ده ولایت افغانستان شامل کابل، بلخ، بدخشان، هرات، ننگرهار، وردک، غزنی، غور، لوگر و بامیان انجام شده است. پژوهش با استفاده از روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) انجام شده که شامل نظرسنجی با ۶۰۰ زن و دختر، ۱۰ مصاحبه با رهبران سازمان‌های زنان در داخل افغانستان، ۱۰ مصاحبه با زنان سیاست‌مدار و فعالان حقوق زن در خارج از کشور، و ۶ مصاحبه با کارشناسان بین‌المللی حوزه حقوق زنان می‌باشد.

خلاصه یافته‌های کلیدی:

• ۳۶.۷٪ از پاسخ‌دهندگان خشونت را شخصاً تجربه کرده‌اند و بیش از ۵۶.۴٪ شاهد خشونت علیه زنان بوده‌اند.
• رایج‌ترین انواع خشونت: روانی (۶۸٪)، اقتصادی (۶۱.۴٪)، کلامی (۴۷.۹٪)، جسمی (۴۷.۱٪) و جنسی (۱۷.۱٪).
• ۷۷.۸٪ منشأ خشونت‌های جنسیتی را فرمان‌های طالبان دانسته‌اند. عوامل دیگر شامل بیکاری (۵۰٪)، فقر (۴۹٪)، مشکلات خانوادگی (۳۴.۳٪) و رسوم ناپسند (۳۲.۲٪) بوده است.
• دلایل سکوت قربانیان: نبود حمایت قانونی (۶۳.۹٪)، کمبود نهادهای حمایتی (۴۹.۳٪)، ترس از تشدید خشونت (۴۴.۷٪)، نگرانی از حیثیت خانوادگی (۴۱.۳٪) و کمبود حمایت اجتماعی (۳۵.۹٪)
• ۹۴.۱٪ از خانواده‌ها حداقل یک عضو محروم از آموزش دارند.
• ۸۰.۸٪ دختران به دنبال راه‌های جایگزین آموزشی هستند.
• ۹۸.۵٪ از پاسخ‌دهندگان حامی آموزش دختران هستند، که این امر ادعای طالبان مبنی بر مخالفت فرهنگی را رد می‌کند.
• ۹۰.۲٪ زنان شغل خود را از دست داد
  

  در این برنامه خواست‌های کلیدی از جامعه‌ی جهانی برای چگونگی حمایت از زنان و دختران افغانستان شریک ساخته شد.

  ه‌اند و تنها ۹.۸٪ همچنان شاغل هستند.

• پیامدهای بیکاری: ۷۴.۴٪ مشکلات اقتصادی، ۵۷.۴٪ فشار روانی، ۳۵.۴٪ آسیب‌های اجتماعی و ۲۷.۷٪ کاهش قدرت تصمیم‌گیری در خانواده.
• محدودیت مشارکت سیاسی: ۶۶٪ افزایش خشونت، ۵۳.۳٪ عدم نمایندگی در تصمیم‌گیری، ۴۹.۵٪ از دست دادن حق رأی و کاندیداتوری، ۴۱.۵٪ حذف از رهبری سیاسی، ۳۸.۸٪ کاهش حق تصمیم‌گیری خانوادگی.
• محدودیت‌های اجتماعی: ۹۵.۲٪ ممنوعیت سفر بدون محرم و استفاده از حمل‌ونقل عمومی، ۷۳٪ ممنوعیت ورود به دانشگاه، ۶۱.۲٪ پارک‌ها، ۶۰.۴٪ ادارات، ۵۳.۵٪ باشگاه‌ها، ۳۳.۵٪ هتل‌ها و ۳۱.۲٪ مراجعه به دکتر بدون محرم. همچنین، ۱۹.۵٪ از محدودیت‌های خرید نیز گزارش شده است.

این محدودیت‌ها تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر روان، فقر، ناامیدی، افزایش خشونت خانگی و انزوای زنان و دختران بر جای گذاشته است.

پیشنهادهای کلیدی

جامعه بین‌المللی، به‌ویژه دولت‌ها و نهادهای چندجانبه از جمله سازمان ملل متحد، باید اقدامات زیر را به‌طور جدی در دستور کار خود قرار دهند:

1. حمایت از به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی به‌عنوان جنایت علیه بشریت در چارچوب حقوق بین‌الملل و تلاش برای جرم‌انگاری آن.
2. پشتیبانی از طرح شکایت علیه طالبان در دادگاه بین‌المللی عدالت به دلیل نقض تعهدات مندرج در کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان (CEDAW).
3. همکاری با دادگاه کیفری بین‌المللی جهت تحقیق و پیگرد جنایات طالبان علیه زنان و دختران افغانستان.
4. تضمین مشارکت کامل، ایمن، برابر و معنادار زنان افغانستان در تمامی مذاکرات و فرآیندهای تصمیم‌گیری مرتبط با آینده کشور.
5. افزایش فشارهای دیپلماتیک و اقدامات هدفمند علیه طالبان با هدف لغو فوری تمام محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان و دختران، به‌ویژه قوانین مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر.
6. در اولویت قرار دادن نیازها و برطرف‌ ساختن موانع پیش‌ روی زنان و دختران در روند ارائه و توزیع کمک‌های بشردوستانه.
7. حمایت و پشتیبانی مستمر از سازمان‌های زنان‌محور در افغانستان از طریق تأمین منابع مالی پایدار و تقویت ظرفیت‌های محلی.
8. ایجاد و توسعه فرصت‌های آموزشی حضوری و آنلاین، از جمله اعطای بورسیه‌ها و برنامه‌های فلوشیپ برای زنان و دختران افغانستان در داخل و خارج از کشور.
9. طالبان را در قبال نقض حقوق زنان و سوءاستفاده از مفاهیم دینی برای سرکوب پاسخگو کنند.
10. حمایت دیپلماتیک و فراهم‌سازی بسترهای جهانی برای شنیده شدن صدای رهبران زن افغانستان به‌منظور تقویت نقش آنان در پیشبرد عدالت، برابری و کرامت انسانی.

شبکه پژوهشی و دادخواهی زنان و کودکان